Ιστορικό Σχολείου
Τις πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη σχολείου στους Τρούλλους τις παίρνουμε από το βιβλίο του Λοΐζου Φιλίππου – έκδοσης 1930 – «Τα ελληνικά Γράμματα εν Κύπρω κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1571 – 1878)». Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τις οποίες συγκέντρωσε με τη βοήθεια του τρουλλιώτη δάσκαλου κ. Κωνσταντίνου Αδαμίδη, επί τουρκοκρατίας φαίνεται ότι λειτούργησαν στην κοινότητα ιδιωτικά σχολεία. Κατά το 1854 αναφέρεται ως δάσκαλος στο χωριό κάποιος Παντελιός από τη Ζώδια. Μέσα σε έξι μήνες οι λίγοι μαθητές του διδάσκονταν εκκλησιαστικά γράμματα και κατόπιν ανακηρύττονταν τελειόφοιτοι. Μετά τον Παντελιό αναφέρεται η δασκάλα Ευαγγελιώ Κρητικιά, από την Κρήτη, η οποία νυμφεύτηκε κάποιον Παντελή από το χωριό. Δίδαξε για τρία χρόνια. Είχε 7 μαθητές και έπαιρνε 5 γρόσια το μήνα από κάθε μαθητή. Τη διατροφή της αναλάμβαναν οι γονείς των μαθητών. Διηγούνται ότι η δασκάλα Ευαγγελιώ χαστούκισε δημόσια Τούρκο Αστυνομικό ο οποίος συμπεριφερόταν τυραννικά στους χριστιανούς επιδιώκοντας με βίαια μέτρα την είσπραξη των φόρων.
Το πρώτο δημόσιο δημοτικό σχολείο ιδρύθηκε επί Αγγλοκρατίας τον Απρίλιο του 1884. Πρώτη αναφορά σε αριθμό μαθητών στο σχολείο αυτό, σύμφωνα με τον κύριο Κώστα Λουκά, έχουμε για τη σχολική χρονιά 1886 – 87 κατά την οποία φοίτησαν 16 μαθητές με δάσκαλο τον κ. Ιωάννη Δ. Χριστοδουλίδη, που είναι και ο πρώτος που αναφέρεται ως δάσκαλος του σχολείου και ο μισθός του τότε ήταν 20 λίρες το χρόνο.
Από την ίδρυσή του μέχρι και το 1939, οπόταν το σχολείο μεταφέρθηκε στο νέο κτίριο, είχαν υπηρετήσει σ΄αυτό τουλάχιστον 15 δάσκαλοι, 10 άντρες και 5 γυναίκες. Μέχρι το 1935 το σχολείο ήταν χωρισμένο σε Αρρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο. Την τελευταία χρονιά της λειτουργίας του, δηλ. το 1938 – 39 δάσκαλοι ήταν ο κ. Ιωάννης Παπαϊωάννου και η κ. Παναγιώτα Γεωργίου. Ο αριθμός των μαθητών έφθανε τότε τους 67 (45 αγ. και 22 κορ.)
Τα πρώτα στοιχεία σε Μητρώο Μαθητών που σώζονται στο σχολείο μας είναι από το 1902. Σώζεται επίσης και ποινολόγιο από το 1937 μέχρι το 1973, όπου σταμάτησε η επιβολή και καταγραφή σωματικών ποινών στα παιδιά.
Σύμφωνα με χάρτη του χωριού των αρχών του αιώνα μας, αλλά και σύμφωνα με ζωντανές μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων του χωριού, το πρώτο δημόσιο σχολείο του χωριού στεγαζόταν από την αρχή του αιώνα μας
και πολύ πιθανόν από το πρώτο έτος της ίδρυσής του στο κτίριο όπου αργότερα στεγάστηκε ο αθλητικός σύλλογος «ΔΑΦΝΗ». Τα κτίρια δίπλα από το πρώτο σχολείο αρχικά δεν υπήρχαν. Στη θέση τους υπήρχε ένα χαμηλό περιτοίχισμα μέσα στο χώρο του οποίου έπαιζαν οι μαθητές. Οι μαθητές έπαιζαν και στα βόρεια του σχολείου στη λεγόμενη ΄περβόλα΄. Αργότερα εκεί κτίστηκαν τα άλλα δωμάτια που χρησιμοποιούνταν ως κατοικίες των δασκάλων και ως δεύτερη αίθουσα διδασκαλίας.
Μέσα στο σχολείο υπήρχε ένας πίνακας μαύρος σε τριπόδι, η έδρα του δασκάλου πάνω σε βάθρο και επιμήκη θρανία, με θήκη από κάτω, ενωμένα με την καρέκλα. Τα παιδιά έγραφαν σε πλάκες με κοντύλια και έσβηναν με σφουγγάρι. Στις μεγάλες τάξεις έγραφαν και σε κόλλες με το μολύβι.Το σχολείο λειτουργούσε το πρωί από τις οκτώ μέχρι τις μία και το απόγευμα από τις δύο μέχρι τις τέσσερις.
Στο νέο κτίριο κάθε διάλειμμα τα παιδιά των μεγάλων τάξεων, πέμπτης και έκτης, έβγαζαν νερό από ένα πηγάδι που υπήρχε στο σχολείο και όλοι οι μαθητές έπιναν από αυτό. Επίσης κοντά στο πηγάδι υπήρχαν «λασάνια» στα οποία οι μεγάλες τάξεις φύτευαν μέσα διάφορα χόρτα και τα πότιζαν με το νερό που έβγαζαν από το πηγάδι.
Το σχολείο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με κάθε πτυχή της ιστορίας της Κοινότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχολική χρονιά 1974-75. Αξιοσημείωτες είναι οι αναφορές του Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Τρούλλων κ. Ανδρέα Κωμοδρόμου για τη χρονιά που ακολούθησε την τουρκική εισβολή: «Το σχολικό έτος 1974-75 διά το Δημοτικό Σχολείο Τρούλλων άρχισε στις 13/01/75 και τούτο λόγω της τουρκικής εισβολής. Οι κάτοικοι του χωριού εγκατέλειψαν τούτο κατά την 18/08/74 και εγκατεστάθησαν εις διάφορα άλλα χωριά της περιοχής... Τα τούρκικα στρατεύματα εισβολής προωθήθησαν μέχρι των βόρειων υψωμάτων του χωρίου… Εις μιαν περίπτωση κατέβηκαν Τούρκοι στρατιώτες από τα υψώματα, λεηλάτησαν πολλά σπίτια και αιχμαλώτισαν έξι ηλικιωμένα άτομα που διέμεναν μέχρι της στιγμής εκείνης στο χωριό.Τα πρόσωπα αυτά μέχρι σήμερα (16/6/75) θεωρούνται αγνοούμενα… Κατά το Δεκέμβριο του 1974 άνδρες των Ηνωμένων Εθνών εγκατεστάθησαν ως παρατηρητές… Το σχολείο άρχισε την λειτουργία του την 13/01/75 υπό την διεύθυνση του κ. Γρηγορίου Χόπλαρου, με 5 μαθητές. Την 21/01/75 ο αριθμός των μαθητών ανήλθε εις 39 και διορίστηκε στο σχολείον η κυρία Αναστασία Χόπλαρου. Την 26/02/75 ο αριθμός των μαθητών ανήλθε εις 93 και διορίσθηκαν στο σχολείο ο κύριος Ανδρέας Κωμοδρόμος ως διευθυντής και η κυρία Ειρήνη Κωμοδρόμου…»
Στο Δημοτικό Σχολείο Τρούλλων τα τελευταία χρόνια διετέλεσαν διευθυντές οι εξής:
1973-1975 Ανδρέας Κωμοδρόμος
1975–1981 Ανδρέας Παπαλυσάνδρου
1981-1986 Ανδρέας Αντωνιάδης
1986-1992 Αδάμος Παπαδόπουλος
1992-1994 Σωτηρούλα Πύλα
1994-1995 Γεωργία Ιακωβίδου - Χαϊλή
1995-1999 Έλλη Χριστοφόρου -Τρεππίδου
2000 Φωτεινή Χάβα
2000-2002 Στέφανος Στεφανίδης
2002-2003 Χρύσω Φυσεντζίδου
2003-2006 Κύπρος Κυπριανού
2006-2009 Ανδρούλα Ζένιου- Κωνσταντίνου
2009-2011 Παναγιώτα Θεοδοσίου
2011-2013 Θεοδώρα Μιχαήλ -Μουσιούττα
2013-2015 Μάριος Πογιατζής
2015- 2016 Μαρία Ιακώβου Χρυσοστόμου
2016- 2019 Ανδρέας Θεοδώρου
2019- 2022 Δέσποινα Ζαννεττίδου-Πουγεράση
2022- Εύη Μπύρου
Κατά καιρούς εργάσθηκαν στο σχολείο και άλλοι δάσκαλοι που κατάγονταν από τους Τρούλλους, όπως η Αναστασία Χόπλαρου, η Παναγιώτα Σουρουκλή-Οικονόμου, η Σταυρούλα Πέρικλου και η Τασούλα Κοντοζή.
Έρευνα:
Χρυσόστομος Παπαϊωάννου
Βοηθός Διευθυντής
Πηγές:
Μητρώα Δημοτικού Σχολείου Τρούλλων
Το Ιστορικό του Δημοτικού Σχολείου Τρούλλων 1973– 1975Ανδρέας Κωμοδρόμος
Ποινολόγιο Δημοτικού Σχολείου Τρούλλων 1937 – 1973
Αρχείο Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού
Συνεντεύξεις από κατοίκους της Κοινότητας
Τρούλλοι: Αναδρομή στο Παρελθόν 1994 Παναγιώτα Σουρουκλή - Οικονόμου, Αργύρης Οικονόμου
Ηλιαχτίδες Δημοτικό Σχολείο Τρούλλων Σχολική Χρονιά 1995 – 1996 Κώστας Λουκά